Artikel
door Peter van Grieken

Gepubliceerd op 2 juni 2016

Digitale toegankelijkheid wordt binnenkort verplicht voor bedrijven. Wat betekent dat precies?

12 april 2016 was een mooie dag voor digitale toegankelijkheid. Op die dag ging de Eerste Kamer akkoord met het ratificeren van het VN verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. Dit verdrag is door de VN in 2006 opgesteld en beschrijft, zoals de naam al aangeeft, de rechten voor mensen met een beperking. Hiermee is toegang tot een website officieel vastgelegd als mensenrecht, met bijbehorende verplichtingen voor overheid en bedrijven. In dit artikel ga ik in op de consequenties voor bedrijven.

Met de goedkeuring van het VN verdrag zal er een aantal wetten veranderen, één van die wetten is de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte. Deze wet stelt nu dat discriminatie op grond van een beperking verboden is en in het najaar van 2016 zal deze worden uitgebreid met het aanbod van goederen en diensten. Voor private partijen betekent dit dus dat er bij het aanbod van hun goederen en diensten niet meer gediscrimineerd mag worden én er doeltreffende aanpassingen verricht moeten worden. Iedereen met een beperking heeft toegang tot voorzieningen en hoeft niet meer persoonlijk om een aanpassing te vragen.

Wat betekent dat voor de digitale toegankelijkheid? Er komt dus een plicht tot algemene toegankelijkheid voor iedereen, overheid én private partijen. Dit gaat gelden voor zowel fysieke goederen en diensten als voor digitale diensten: shops en bezorgdiensten, maar ook de menukaart op de website van een restaurant of de openingstijden van een pretpark.

Wat te doen bij discriminatie?

Iedereen die zich wegens een beperking gediscrimineerd voelt, kan daarover een zaak aanspannen bij het College voor de Rechten van de Mens of bij de rechter. Het College van de Rechten van de Mens is in Nederland de instantie die de universele mensenrechten (zoals bijvoorbeeld ook kinderrechten of vrouwenrechten) bewaakt en bevordert. Bij schending van deze rechten kun je hier terecht.

Hierbij wordt onder andere gekeken naar de belasting voor de aanbieder, van een kleine webshop met een omzet van 300 euro per maand kan niet worden verwacht dat die een aanpassing aan de website doet van 10.000 euro. Wel zal er een individuele aanpassing getroffen moeten worden. Als de aanbieder dat weigert is er sprake van discriminatie.

Hoe die aanpassing vormgegeven wordt, is niet beschreven in de wet, uitgangspunt moet zijn dat mensen met een beperking op voet van gelijkheid met anderen gebruik moeten kunnen maken van de aangeboden diensten. Soms kan het zo eenvoudig zijn als het vermelden van een e-mailadres naast een telefoonnummer, zodat ook dove of slechthorende klanten contact op kunnen nemen.

De gelijkheid is in ieder geval belangrijk. Op het Nationaal Congres Digitale Toegankelijkheid werd een voorbeeld gegeven uit het openbaar vervoer: in een zaak die aan het College voor de Rechten van de Mens werd voorgelegd bleek dat voor rolstoelers die niet met een gewone bus mee konden een taxibusje op afroep beschikbaar was. Het College vond dat geen doeltreffende aanpassing, omdat er geen sprake was van gelijkheid met anderen. Iedereen moet met de bus mee kunnen, dat is de hoofdregel.

In Nederland zijn er nog geen zaken waarin digitale toegankelijkheid behandeld is, voor voorbeelden hiervan moeten we naar het buitenland kijken. Met name in, hoe kan het ook anders, de VS zijn er verschillende gevallen waarin de rechter een uitspraak heeft gedaan of waarin een schikking getroffen is. Een bekend geval is Peapod, een online boodschappendienst en dochter van Ahold. In 2014 heeft Peapod een schikking getroffen met het Ministerie van Justitie waarin afgesproken is dat alle online diensten van Peapod voldoen aan de WCAG 2.0 standaard (niveau AA) en er verschillende maatregelen worden getroffen waardoor toegankelijkheid binnen de organisatie geborgd is.

Nu is Nederland natuurlijk een ander land dan de VS, met een andere cultuur, maar duidelijk is dat met de ratificatie van het VN verdrag en de uitbreiding van de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte de rechten van mensen met een beperking verbeterd zijn en de deur naar rechtspraak hierover geopend is. En zelfs als een bedrijf in het gelijk gesteld wordt, is er het risico op imagoschade.

Hoewel dit goed nieuws is voor iedereen met een beperking, vrees ik ook voor meer negatieve benadering van toegankelijkheid, iets wat gezien wordt als gedoe en iets wat opgelegd wordt. Er zullen ongetwijfeld quick fixes gedaan worden om maar niet in de problemen te komen.

Hopelijk zijn er ook genoeg bedrijven die dit als aanleiding zien om echte inclusieve dienstverlening te bieden. Iets wat het best werkt als het door de hele organisatie gesteund wordt.